Co zrobić, gdy dojdzie do wybicia zęba?
Wypadki zdarzają się podczas uprawiania sportu. Mogą być wynikiem uderzenia lub upadku. Wybity ząb to uraz. Zawsze wzbudza niepokój. Najważniejszy jest czas. Należy niezwłocznie udać się do gabinetu stomatologicznego. Szybka i właściwa reakcja zwiększa szanse na uratowanie zęba. Każda minuta zwłoki zmniejsza szanse. Ząb zwichnięty został całkowicie wyrzucony z zębodołu. Urazowe uszkodzenia zębów mlecznych wymagają pomocy dentystycznej.
Pierwsza pomoc przy wybitym zębie
Szybka reakcja może zadecydować o zachowaniu uśmiechu. Najpierw tamuj krwawienie. Płucz usta czystą wodą. Wypluj krew. Przyłóż chłodny okład do miejsca zranienia. Należy odnaleźć zęba. Zabezpiecz go przed wizytą u dentysty. Wybity ząb należy chwytać wyłącznie za koronę.
Nie przejmuj się złamanym czy wybitym zębem, jeśli życie pacjenta jest zagrożone. Najważniejszym celem jest zawsze zdrowie ogólne. W poważnych sytuacjach wybity lub złamany ząb schodzi na bardzo daleki plan.
- Natychmiast skontaktuj się z dentystą w przypadku wybicia zęba.
- Umieść wybity ząb w odpowiednim środowisku podczas transportu.
- Najlepiej przedostać się do placówki stomatologicznej w czasie nieprzekraczającym godziny.
Jak zabezpieczyć i przetransportować wybity ząb?
Właściwe przechowywanie wybitego zęba jest kluczowe. Ząb ma największe szanse na przeżycie. Musi zostać wymieniony w ciągu 30 minut od wybicia. Czas i sposób transportu utraconego zęba są kluczowe. Im krótszy czas upłynie, tym lepiej. Tkanka ozębna zacznie obumierać po dłuższym czasie.
W czym trzymać wybitego zęba?
- Umieść wybity ząb w mleku krowim. To dobry roztwór transportowy.
- Możesz użyć śliny pacjenta. To opcja, gdy mleko jest niedostępne.
- Sól fizjologiczna to idealne środowisko. Hank’s Balanced Salt Solution (HBSS) lub Save-a-Tooth są najlepsze.
Ile czasu można transportować wybity ząb w różnych płynach?
Czas transportu zęba zależy od płynu. Na sucho to tylko 1 godzina. W ślinie pacjenta około 2 godziny. W soli fizjologicznej około 6 godzin. W pasteryzowanym mleku nawet do 24 godzin.
Różnice w postępowaniu z zębami mlecznymi i stałymi
Inaczej postępujemy z zębem mlecznym. Wybity ząb mleczny nie powinien być ponownie wszczepiany. Uszkodzenia zębów mlecznych zdarzają się u dzieci często. Aktywność dziecka może prowadzić do urazów. Szkliwo zębów mlecznych jest mniej trwałe. Korzeń mleczaka jest krótszy. Ułatwia to jego odłączenie od tkanek. Urazowe uszkodzenia zębów mlecznych wymagają pomocy dentystycznej. Nie należy próbować samodzielnie umieszczać mleczaka w zębodole.
Czy wybitnego „mleczaka” należy ratować?
Nie, wybitnego zęba mlecznego nie należy ponownie wszczepiać. Należy jednak zgłosić się z dzieckiem do stomatologa. Dentysta oceni uraz i wykluczy inne uszkodzenia.
Wizyta u stomatologa po urazie
Po urazie zęba należy zgłosić się do stomatologa. Kluczowa jest wczesna interwencja. Dentysta oceni stan zęba i jamy ustnej. Wykona odpowiednie badania. Wybity ząb opuszcza swoje miejsce w zębodole. Może dojść do nagłego wypadku podczas urlopu. Dostęp do opieki medycznej może być ograniczony. Szybka reakcja i kontakt z dentystą mogą zapobiec stałej utracie zęba.
Diagnostyka wybitego zęba
Stomatolog przeprowadzi diagnostykę. Wykona zdjęcia rentgenowskie. Może zlecić pantomogram. Czasem potrzebna jest tomografia. Cefalometria bywa pomocna. Badania obrazowe pomagają ocenić uszkodzenia. Sprawdzają stan korzenia i otaczających tkanek.
Replantacja zęba – procedura ratunkowa
W wielu przypadkach wybity ząb można uratować. Zabieg ten nazywa się replantacją. Polega na ponownym umieszczeniu zęba w jamie ustnej. Replantacja zęba powinna nastąpić niezwłocznie. Najlepiej w ciągu 60 minut od urazu. Osoby, które czują się na siłach, mogą spróbować samodzielnie umieścić wybity ząb w zębodole. To tylko pierwsza pomoc przed wizytą u dentysty. Najlepsze rezultaty osiąga się, gdy replantacja zostanie przeprowadzona w ciągu pierwszych 30 minut. Czas w ratownictwie ma ogromne znaczenie.
Czy wybity ząb może się zrosnąć?
Tak, po udanej replantacji ząb może się zrosnąć z kością. Proces ten trwa zwykle 3-4 tygodnie. Wymaga stabilizacji zęba szyną.
Rokowanie i dalsze leczenie po replantacji
Okres gojenia po replantacji trwa zwykle od 2 do 4 tygodni. Ząb po urazie należy obserwować przez kilkanaście następnych miesięcy. Leczenie pourazowe zębów to proces. Może trwać miesiące, a nawet lata. Należy myć i płukać jamę ustną. Używaj specjalnym płynem. Ogranicza to ryzyko stanu zapalnego. Zastosuj specjalną lekką dietę. Stosuj ją przez okres 2 tygodni po wypadku.
Odbudowa zęba – metody i koszty
W przypadku niemożności uratowania naturalnego zęba, nowoczesna stomatologia oferuje skuteczne alternatywy. Odbudowywanie zęba to kompleksowy proces. Celem jest przywrócenie jego naturalnego kształtu. Ma też przywrócić funkcję i estetykę. Odbudowa zęba to kluczowy zabieg. Może znacząco poprawić jakość życia pacjenta. Stomatologia estetyczna pozwala na odbudowanie zęba. Ładne, pełne uzębienie może być naszą najpiękniejszą ozdobą.
Kiedy konieczna jest odbudowa zęba?
Odbudowa zęba jest potrzebna po jego utracie. Może być wynikiem wypadku. Braki zębowe mogą być wynikiem nieszczęśliwych wypadków. Zdarza się to np. podczas uprawiania sportu. Złamanie lub ukruszenie zęba może być wynikiem nieszczęśliwych wypadków. Bywa też wynikiem nawyku gryzienia nieodpowiednich przedmiotów. Istnieje wiele powodów utraty zębów. Obejmują podeszły wiek, działanie próchnicy, wady ortodontyczne czy paradontozę.
Metody odbudowy zęba
Stomatologia oferuje różne metody odbudowy. Decyzję o metodzie powinien podjąć stomatolog. Wybór zależy od zakresu uszkodzenia.
Popularne metody odbudowy:
- Bonding: Pozwala na pozbycie się niewielkich ukruszeń. Koryguje małe złamania. Wykonywany zazwyczaj podczas jednej wizyty. Stosuje się biokompatybilny kompozyt.
- Licówki: Ukrywają niewielkie wyszczerbienia zębów. Zapewniają trwalsze efekty niż bonding. Mogą być kompozytowe lub porcelanowe.
- Korona protetyczna: Stosowana w przypadku uszkodzenia korony zęba. Dużym atutem koron protetycznych jest wytrzymałość. Odznaczają się wysoką estetyką. Wiernie naśladują naturalne uzębienie. Mogą być wykonane z ceramiki lub cyrkonu. Czasem stosuje się nakłady koronowe inlay/onlay.
- Implanty: Stosowane, gdy ząb zostanie uszkodzony przy dziąśle. Zastępują korzeń zęba. Na implancie umieszcza się koronę. Nowoczesne technologie implantologiczne są bardzo skuteczne. Proces leczenia implantologicznego wymaga czasu.
- Endokorony: Stosowane po leczeniu kanałowym. Wzmacniają ząb.
- Mosty protetyczne: Zastępują brakujące zęby. Opierają się na sąsiednich zębach lub implantach.
W walce z uszkodzeniami zęba należy eliminować złe nawyki. Inwestycja w odbudowę zęba to inwestycja w swój uśmiech. Odbudowa zęba zapewni utracony komfort. Umożliwi komfortowe gryzienie.
Koszty odbudowy zęba
Koszty odbudowy zęba są zróżnicowane. Zależą od wybranej metody. Zależą też od zakresu pracy. Czynniki wpływające na cenę to materiał i złożoność zabiegu.
| Metoda odbudowy/leczenia | Przybliżony koszt |
|---|---|
| Leczenie nadwrażliwości pojedynczego zęba | od 50 zł |
| Wypełnienie kompozytowe | 200-500 zł |
| Korona protetyczna | 1000-3000 zł |
| Licówka porcelanowa | 1500-3500 zł |
| Proteza tymczasowa | do 2000 zł |
| Implant z koroną | 3000-7000 zł |
Pamiętaj, że podane ceny są przykładowe. Rzeczywisty koszt może się różnić. Zależy od kliniki i indywidualnego przypadku.
Profilaktyka urazów zębowych
Wybicie zęba to sytuacja, która może przydarzyć się każdemu. Awulsja częściej występuje u osób uprawiających sporty kontaktowe. Aktywność fizyczna zwiększa ryzyko. Można zapobiegać wypadaniu zębów. Warto zainwestować w ochraniacz. Używaj ochraniaczy na zęby. Stosuj je podczas sportów kontaktowych. Unikaj gryzienia twardych przedmiotów. Zapinaj pasy bezpieczeństwa w samochodzie. Zabezpiecz dom przed upadkami dzieci. Regularne wizyty u dentysty są ważne. Odpowiednia higiena jamy ustnej też jest istotna.
Jakie sporty kontaktowe zwiększają ryzyko urazu zębów?
Sporty takie jak rugby, piłka nożna, hokej i sztuki walki niosą większe ryzyko. Zawsze używaj ochraniacza na usta podczas ich uprawiania.
Utrzymuj dobry stan zdrowia jamy ustnej. Regularne kontrole pomagają. Szczotkowanie i nitkowanie są podstawą. Ryzyko urazu jest największe między 18. a 30. miesiącem życia. Drugi szczyt występowania urazów to 7. do 12. rok życia. To czas, gdy dzieci są bardzo aktywne.
Powikłania po urazie zęba
Leczenie pourazowe zębów to proces. Może trwać miesiące, a nawet lata. Mogą pojawić się powikłania. Należy jednak pamiętać o tym. Ząb po urazie należy obserwować. Obserwacja trwa przez kilkanaście następnych miesięcy. Regularne wizyty kontrolne są niezbędne.
Bibliografia
- Steciuk A., Emerich K., Urazy zębów – przegląd wytycznych postępowania na podstawie piśmiennictwa oraz opisu przypadków, Ann. Acad. Med. Gedan. 2016, 46, 65-74.
- Seget-Bieniasz A., Szeląg N., Urazy zębów, Asysta Dentystyczna, 3/2016.
- Malinowska A., Zwichnięcie całkowite zęba stałego – aktualna koncepcja terapii oraz rokowanie, Nowa Stomatol 2018; 23(3): 121-125.
