Afty w jamie ustnej – kompleksowy przewodnik

Czym są afty i jak wyglądają?

Afty to niewielkie owrzodzenia w jamie ustnej. Atakują błonę śluzową policzków, języka, warg. Mogą pojawić się także na podniebieniu czy dziąsłach. Afty to ubytki w błonie śluzowej. Przybierają postać wrzodziejących ran lub bolących nadżerek. Zmiany mają postać owrzodzenia. Towarzyszy mu miejscowy stan zapalny. Afty to małe, okrągłe, płytkie owrzodzenia lub nadżerki. Afty mają kształt okrągły. Wraz ze wzrostem ich średnicy zmiany stają się nieregularne. Afty występują pojedynczo. Mogą pojawić się też w większej liczbie. Afty osiągają średnicę od 0,5 mm do 3 cm. Zazwyczaj nie są większe niż 5 mm. Afty to najpowszechniejsza z dolegliwości jamy ustnej. Występują zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Płeć nie ma znaczenia. Afty nie są niebezpieczne dla zdrowia. Mogą jednak powodować znaczne niedogodności. Afty w jamie ustnej to często spotykana dolegliwość.

Skąd się biorą afty? Przyczyny powstawania aft

Przyczyny aft są różnorodne. Afty mogą mieć podłoże mechaniczne. Często są wynikiem urazów. Może je wywołać przypadkowe ugryzienie. Uszkodzenie może powstać od szczoteczki do zębów. Proteza zębowa też może być przyczyną. Noszenie protezy może wydłużać czas gojenia się aft. Inne przyczyny powstawania aft to stres. Silny stres i przemęczenie osłabiają organizm. Złe odżywianie i brak odpowiednich witamin szkodzą. Niedobory witamin z grupy B są częste. Szczególnie brakuje witaminy B12. Ważne są też witaminy A, C, E i cynk. Spadek odporności sprzyja aftom. Zmiany hormonalne mogą je wywołać. Alergie pokarmowe też bywają przyczyną. Nietolerancje żywieniowe również wpływają. Afty mogą występować pod wpływem infekcji. Infekcje wirusowe, grzybicze, bakteryjne są możliwe. Zakażenie wirusem opryszczki bywa przyczyną. Zakażenie wirusem brodawczaka też się zdarza. Afty mogą być skutkiem ubocznym antybiotykoterapii. Antybiotyk nie odróżnia dobrych bakterii od złych. Niszczy je wszystkie. Nawet krótkotrwałe przyjmowanie antybiotyków zmienia skład mikroflory. Pojawienie się aft to kwestia czasu po kuracji antybiotykowej. Brak higieny jamy ustnej jest kluczową przyczyną rozwoju aft. Nieprawidłowa higiena sprzyja problemom. Choroby ogólnoustrojowe mogą powodować afty. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe bywają powodem. Predyspozycje genetyczne odgrywają rolę.

Rodzaje aft – jak rozpoznać afty?

Afty mogą występować w kilku postaciach. Wyróżniamy trzy główne rodzaje aft. Są to afty mniejsze, duże i opryszczkowate.

Afty mniejsze (Mikulicza)

Afty mniejsze to najczęstszy typ aft. Stanowią około 80% przypadków. Są to drobne zmiany. Mają średnicę około 3–5 mm. Zazwyczaj nie są większe niż 5 mm. Występują pojedynczo. Rzadziej pojawiają się w grupie do 5 aft. Goją się w ciągu 7 do 14 dni. Zwykle afty ulegają wygojeniu bez pozostawienia blizny.

Afty duże (Suttona)

Afty duże występują rzadziej. Ich średnica przekracza 10 mm. Mogą osiągać do 3 cm. Występują pojedynczo. Czasem pojawiają się w grupie do 3 aft. Są bardziej bolesne niż afty mniejsze. Gojenie trwa dłużej. Czas gojenia dużych aft to 3-4 tygodnie. Mogą pozostawić blizny.

Afty opryszczkowate

Ten typ aft przypomina opryszczkę. Składa się z wielu drobnych owrzodzeń. Mogą zlewać się w większe zmiany. Czas gojenia aft opryszczkowatych to około 14 dni. Niekiedy trwa nawet do 3 tygodni.

Afty – objawy aftozy

Objawy aft są charakterystyczne. Głównym objawem jest ból miejscowy. Afty są bolesnymi zmianami. Dyskomfort jest duży. Zmiany są widoczne jako owrzodzenia. Mają białawy lub żółtawy nalot. Otacza je czerwona obwódka. Może pojawić się pieczenie. Czasem występuje silna gorączka. Możliwe jest powiększenie węzłów chłonnych. Afty w gardle są bardzo bolesne. Mogą przypominać zwykłe zapalenie gardła. Utrzymują się około 2 tygodni.

Leczenie aft – jak szybko się ich pozbyć?

Leczenie aft ma na celu łagodzenie bólu. Ważne jest przyspieszenie gojenia. Dostępne są różne preparaty. Znajdziesz je w aptekach. Preparaty mają formę aerozoli, żeli i maści. Mogą zawierać salicylan choliny. Czasem mają chlorek cetalkonium. Niektóre zawierają klobetazol. Mieszanki wyciągów roślinnych też są skuteczne. Preparaty zawierające poliwinylopirolidon (PVP) tworzą barierę ochronną. Kwas hialuronowy wspomaga gojenie. Pastylki do ssania mogą ulżyć w bólu.

Domowe sposoby na afty

Istnieje wiele domowych sposobów na afty. Mogą przynieść ulgę. Można stosować płukanki. Płukanki z wody z solą kuchenną są popularne. Ziołowe płukanki też pomagają. Stosuje się rumianek, szałwię, łopian lekarski. Odwar z czerwonej koniczyny jest używany. Płukanie jamy ustnej odwarem wody różanej też bywa pomocne. Smarowanie zmian żelem aloesowym jest zalecane. Można przyłożyć woreczek herbaty. Pomocna bywa woda utleniona w łagodnym roztworze. Przyłóż do afty kostkę lodu. Złagodzi ból i zmniejszy stan zapalny. Przygotuj pastę z 1/2 łyżeczki sody. Wymieszaj ją z wodą. Delikatnie wsmaruj w bolące miejsce.

Dieta przy aftach

Dieta odgrywa ważną rolę w leczeniu aft. W okresie leczenia należy unikać pewnych pokarmów. Unikaj gorących napojów. Zrezygnuj z ciepłych pokarmów. Alkohol i czekolada są niewskazane. Owoce cytrusowe i kwaśne potrawy podrażniają. Ostre i twarde pokarmy mogą nasilać ból. Można wzbogacić dietę. Włącz produkty bogate w witaminy z grupy B. Szczególnie ważna jest B12. Dodaj witaminy A, C, E i cynk. Zalecana jest dieta bogata w świeże owoce i warzywa. Jedz kasze i pełnoziarniste pieczywo. Orzechy i tłuste ryby są dobre. Drób też jest wskazany.

Afty nawracające – co robić?

Afty mają tendencję do nawracania. Często pojawiające się afty są wynikiem osłabionej odporności. Nawracające afty mogą być objawem choroby przewlekłej. Mogą wskazywać na niedobór witamin i składników mineralnych. Jeśli afty nawracają, skonsultuj się z lekarzem. Częstotliwość konsultacji z lekarzem powinna być większa. Zgłoś się do specjalisty, gdy afty pojawiają się częściej niż raz w roku. Nawracające afty mogą być sygnałem innych schorzeń.

Afty a inne choroby

Afty mogą być sygnałem innych schorzeń lub chorób. Mogą wskazywać na nieswoiste zapalenia jelit. Należą do nich wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Również choroba Leśniowskiego i Crohna. Afty mogą być związane z celiakią. Choroba Behçeta często objawia się aftami. Możliwy jest toczeń rumieniowaty układowy. Zespół PFAPA i cykliczna neutropenia też bywają powiązane. Choroba Addisona i Biermera to kolejne możliwe powiązanie. Utajona infekcja grzybicza może powodować afty. Choroba refluksowa, choroba migdałków, zapalenie zatok też mogą być przyczyną. Afty różnią się od pleśniawek. Pleśniawki pojawiają się u niemowląt. Są zmianami o podłożu grzybiczym. Afty i pleśniawki to niewielkie owrzodzenia w jamie ustnej. Mają jednak różne przyczyny.

Nie oznacza to oczywiście, że same afty już zwiastują u nas zmiany nowotworowe lub problemy z układem immunologicznym.

Afty u dzieci

Afty mogą występować u dzieci. Są tak samo bolesne jak u dorosłych. Leczenie u dzieci jest podobne. Stosuje się preparaty miejscowe. Ważna jest odpowiednia higiena jamy ustnej. Dieta też ma znaczenie. Ryzyko wystąpienia aft u potomków jest wysokie. Sięga 90% w rodzinach z przypadkami aftozy nawrotowej.

Czy afty są zaraźliwe?

Afty nie są zaraźliwe. Ich przyczyną nie jest infekcja wirusowa. Nie przenoszą się przez kontakt. Można się całować z aftami. Nie ma ryzyka zarażenia. To odróżnia afty od opryszczki. Opryszczka jest zakaźna.

Kiedy udać się do lekarza?

Zazwyczaj afty goją się samoistnie. Czas gojenia to 1-4 tygodnie. Małe afty znikają po kilku dniach. Zwykle goją się w ciągu 14 dni. Czas gojenia aft mniejszych to 10 dni. Duże afty goją się 3-4 tygodnie. Afty opryszczkowate goją się 14 dni. Skontaktuj się ze stomatologiem, jeśli afty nie znikają. Dotyczy to sytuacji, gdy mimo higieny i unikania urazów, afty pozostają. Wizyty u lekarza są konieczne. Szczególnie gdy ból utrzymuje się po 2 tygodniach. Proszę skonsultować się z lekarzem rodzinnym. On zleci odpowiednie postępowanie lecznicze. Nawracające afty wymagają konsultacji. Mogą wskazywać na poważniejsze problemy zdrowotne. Lekarz pomoże zidentyfikować przyczynę. Może zalecić dalsze badania.

Jak zapobiegać aftom?

Zapobieganie aftom koncentruje się na kilku obszarach. Ważna jest prawidłowa higiena jamy ustnej. Regularne szczotkowanie zębów jest kluczowe. Mycie języka też jest ważne. Zaleca się wymianę szczoteczki co 2 miesiące. Utrzymuj prawidłową higienę jamy ustnej. Unikaj sytuacji mogących podrażniać błonę śluzową. Ostrożnie szczotkuj zęby. Unikaj twardych pokarmów. Utrzymuj dobrze zbilansowaną dietę. Wzbogać ją w witaminy i minerały. Redukuj poziom stresu. Ćwiczenia fizyczne mogą pomóc. Suplementuj preparaty wzmacniające odporność. Szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Regularne wizyty u stomatologa są zalecane. Stosuj pasty do zębów bez dodecylosiarczanu sodu. Unikaj nałogów niszczących błonę śluzową. Czas gojenia różnych rodzajów aft